
هر آنچه در مورد زمان تعویض تسمه تایم باید بدانید
در معرفی تسمه تایم باید گفت، تسمه تایم نقش بسیار مهمی در روان کارکردن موتور خودرو ایفا میکند، جایی که میل لنگ را به میل بادامک متصل میکند تا ترازهای دقیق بین این دو جزء کلیدی حفظ شود. تقریباً در تمام موتورهای تولید شده از گذشته تا به امروز، تسمه تایم به طور ضخیم و از لاستیکهای مقاوم و مستحکم ساخته شده است.
اما امروزه از مواد لاستیکی مقاومتر برای کارکرد بهتر، استفاده میکنند. با این حال، در دورههای طولانیتر، ترکیبات لاستیکی با قرار گرفتن در معرض گرمای بیش از حد موتور و تماس با مواد تهاجمی مانند روغن موتور، خاصیت مطلوب خود را از دست میدهند. این موضوع که بر زمان دقیق باز و بسته شدن سوپاپهای موتور تأثیر منفی میگذارد، منجر به تعویض تسمه تایم و بازگرداندن عملکرد تزلزل موتور به اوج قبلی خود میشود.
سرفصل ها (برای دسترسی آسان به سر فصل ها از منوی زیر استفاده کنید)
تسمه تایم چیست؟
تسمه تایم، معمولاً از لاستیک ساخته میشود. دارای الیاف یا سیم های محکم شبیه به تایر است. آنها سر و صدای کمتری نسبت به تسمه تایمهای فلزی تولید میکنند. این موضوع باعث میشود آنها قوی و بادوام باشند، اما برای همیشه دوام نمیآورند. از آنجا که تسمه تایم از لاستیک ساخته شده است، به مرور زمان کیفیت خود را از دست میدهد و در نهایت پاره میشود. هنگامی که تسمه خراب میشود، موتور متوقف شده یا اجزای آن هماهنگ نمیشوند و به موتور آسیب میرسانند.
نحوه عملکرد تسمه تایم ماشین
یک تسمه تایمینگ برای ماشین مانند یک زنجیر برای دوچرخه است. تسمه تمام قسمتهای متحرک داخلی یک موتور را همزمان نگه میدارد و گاهی اوقات پمپ آب، پمپ روغن و پمپ تزریق را نیز حمایت میکند. تسمه تایم یک کمربند لاستیکی با دندانههای محکم است که با چرخ دندههای میل لنگ و میل بادامک به هم متصل میشوند. نحوه عملکرد تسمه تایم ماشین به این صورت است که حرکت میل لنگ و میل بادامک را همزمان هدایت میکند. این امر باعث میشود که دریچههای ورودی و خروجی موتور با پیستونها به موقع باز و بسته شوند. اگر میل لنگ و میل بادامک به طور همزمان کار نکنند، خودرو درست کار نخواهد کرد.
اگر دریچههای ورودی خیلی زود باز شوند، ممکن است مخلوط سوخت و هوا به مقدار زیاد به داخل محفظه احتراق موتور وارد شود که این موضع منجر به احتراق ضعیف و از دست دادن قدرت میشود و اگر دریچههای خروجی خیلی زود باز نشوند، محفظه احتراق فشار خود را از دست داده و باعث از دست دادن قدرت میشود. اگر اجزای موتور هماهنگ نباشند، ممکن است به هم برخورد کرده و به یکدیگر آسیب برسانند و تعمیرات پرهزینهای را در پی داشته باشند.

دلایل خراب شدن تسمه تایم
تسمه تایم به دلایل مختلفی خراب و نیاز به تعویض پیدا میکند:
- عدم هم راستایی
ناهماهنگی یکی از عوامل اصلی خرابی تسمه تایم است. ساییدگی بیش از حد یا ناهمواری دندانهها میتوانند ناشی از ناهماهنگی باشند. با بررسی و تراز کردن شفتها و قرقرهها، میتوانید عمر تسمه تایم را افزایش داده و از خرابی آن جلوگیری کنید.
- بار بیش از حد
اگر دندانههای تسمه تایم از بین رفته باشند، احتمال زیاد به دلیل بار زیاد است. حتی ساییدگی بیش از حد دندانهها نیز میتواند ناشی از بار زیاد باشد.
- نحوه رانندگی
اگر با خودرو زیاد رانندگی میکنید، شتاب زیاد و دمای شدید، فشار بیشتری به تسمه وارد میکنند، از این رو ممکن است منجر به تعویض زود هنگام تسمه شود.
- تماس با روغن
روغن میتواند عملکرد تسمه تایم را مختل کند. با قرار گرفتن در بین دندانههای تسمه، باعث لغزش تسمه و حتی جدا شدن کامل آن میشود. اگر متوجه نشت روغن از موتور خود شدید، باید در اسرع وقت به آن توجه کنید، زیرا در صورت تماس با تسمه تایم میتواند آسیبهای بیشتری به همراه داشته باشد.
- نشت آب
نشتی آب نیز همانند نشت روغن، بر روی تسمه تایم تأثیر مشابهی خواهد داشت. اگر آبی که نشت میکند با ضد یخ مخلوط شده باشد، میتواند وضعیت را بدتر کند. اگر متوجه شدید که ماشین از مکانی غیرمعمول نشت میکند، باید توسط مکانیک بررسی شود، این بررسی از تأثیر منفی آب بر طول عمر تسمه جلوگیری میکند.
- تغییرات دما
تسمه تایم از لاستیک ساخته شده است. لاستیک وقتی گرم میشود، کش میآید و با سرد شدن دوباره منقبض میشود. سرما و گرمای زیاد میتواند باعث ایجاد ترکهای جزیی در سطح خارجی تسمه شود. این موضوع میتواند باعث شود که تسمه تایم سریعتر نیاز به تعویض پیدا کند. پارک کردن خودرو در پارکینگ، به جای قرار گرفتن در معرض آفتاب، میتواند به کاهش میزان تغییرات دما که تسمه تایم را تحت تأثیر قرار میدهد، کمک کند.
- آب و هوای خشک
خودروهایی که معمولاً در کشورهایی که آب و هوای گرم و خشک دارند، تولید میشوند، اغلب باید تسمه تایم را بیشتر از خودروهایی که در آب و هوای معتدل رانده میشوند، تعویض کنند. هوای خشک باعث میشود لاستیک سریعتر حالت شکننده پیدا کند و این موضوع میتواند باعث ترک خوردن تسمه شود. اگر به طور مرتب در آب و هوای خشک رانندگی میکنید، باید تسمه را هر ۱۰۰ هزار کیلومتر، چک و در صورت نیاز تعویض کنید.
- رانندگی کردن به ندرت
در صورت عدم تردد زیاد با وسیله نقلیه، تسمه میتواند سفت شود و این موضوع میتواند آن را شکنندهتر کند. خودروهایی که به ندرت از پارکینگ خارج میشوند، نسبت به خودروهایی که به طور منظم استفاده میشوند، اغلب به تعویض تسمه تایم در زمان زودتر نیز پیدا میکنند.

نشانههای تعویض تسمه تایم و زمان تعویض تسمه تایم
اگر فکر میکنید زمان تعویض تسمه تایم خودرو رسیده است، نشانههای زیر، خرابی تسمه تایم را تایید میکنند. در بسیاری از مواقع تسمه تایم میتواند بدون هشدار فرسوده و خراب شود. اغلب، هیچ علامت هشدار دهندهای قبل از پارگی تسمه تایم وجود ندارد. اما برخی از شاخصهای احتمالی وجود دارد که ممکن است زمان تعویض تسمه را یادآوری کنند.
- از دست دادن کیفیت
شبیه به فرسودگی لاستیکهای ماشین در طول زمان، تسمه تایم موتور نیز میتواند با گذشت زمان دچار فرسودگی شود. با از بین رفتن تسمه تایم، قدرت چنگ زدن خود را از دست میدهد و شروع به لیز خوردن میکند. این امر به ویژه هنگام رانندگی در هوای مرطوب یا هنگام یدک کشیدن بار سنگین، به خوبی قابل توجه است.
- لبههای فرسوده
اگر لبههای تسمه تایم فرسوده به نظر میرسند و میتوانید رشتههای داخل آن را مشاهده کنید، باید آن را تعویض کنید. این موضوع میتواند زمانی اتفاق بیفتد که یکی از قرقرهها یا کشندهها دچار ایراد شده است یا تسمه گرمای شدید را تجربه کرده است.
- وجود ترک
تسمه باید عاری از هر گونه ترک باشد و نشانهای از ترک خوردگی دیده نشود. ترکهای سطحی کوچک مشکلی ایجاد نمیکنند، اما ترکهای گسترده روی سطح، نشان دهنده فرسودگی شدید است. اگر تسمه تایم دارای ترکهایی است که در سطح تسمه به وضوح دیده میشوند، این تسمه ضعیف شده است و باید در اسرع وقت تعویض شود. علاوه بر این، تکنسین باید مناطق دیگر خودرو را بررسی کند تا علت ترک خوردگی تسمه را پیدا کند.
- از دست دادن قدرت
خرابی تسمه تایم در واقع میتواند باعث از دست دادن قدرت موتور ماشین شود. این موضوع زمانی اتفاق میافتد که رطوبت اضافی بین تسمه و قرقرهها گیر کرده است و باعث هیدروپلان شدن تسمه شده و با تمام قدرت چرخش را متوقف میکند. موتور در حال کار ضعیف، میتواند نشان دهنده شل بودن تسمه باشد. خرابی موتور باعث ایجاد فشار بر تسمه تایم شده و عمر آن را کوتاه میکند.
- شنیده شدن صدا از جلوی موتور
شما باید هرگونه صداهای غیر معمول از موتور را فوراً بررسی کنید. تسمهها معمولاً قبل از خراب شدن هشدار نمیدهند، اما صدای کشیده شدن از ناحیه تسمه نشانه خرابی آن است. در صورت شنیدن صدا، موتور را خاموش کرده و با یک مکانیک تماس بگیرید تا آن را بررسی کند. میتوان گفت از بین رفتن دندانههای تسمه باعث ایجاد صدای بلند، تکان یا جیرجیر میشود.
- روشن نشدن ماشین
اگر خودروی شما روشن نمیشود، ممکن است به این معنا باشد که تسمه مشکلی دارد. اگر تسمه پاره شده باشد، شفت بادامک با چرخاندن میل لنگ نمیچرخد، بنابراین ممکن است خودرو اصلاً روشن نشود.
- خروج دود از اگزوز
دود زیاد اگزوز میتواند نشانه دیگری از خرابی تسمه تایم باشد. تسمه وظیفه حرکت سیلندرها و چرخاندن میل بادامک را بر عهده دارد و همچنین میزان ورود هوا و خروجی را کنترل میکند. هنگامی که تسمه خراب میشود، این فرایند از حالت همگام خارج میشود و منجر به خروج شدید دود میشود. بنابراین، اگر متوجه شدید که دود متراکمتری از اگزوز خارج میشود، این نشانه خوبی است چرا که به شما نشان میدهد تسمه تایم را باید تعویض کنید.
- عدم اثبات زمان تعویض تسمه
اگر یک ماشین دست دوم با مسافت بیش از ۸۰ هزار کیلومتر را خریداری میکنید و فروشنده نمیتواند اثبات کند که زمان تعویض تسمه تایم چه موقع بوده است، باید آن را تعویض کنید.
اگر هر یک از علائم ذکر شده را تجربه کردهاید، تسمه تایمینگ خودروی شما آسیب دیده است و در اسرع وقت باید برای تعویض آن اقدام کنید تا از خرابی غیرمنتظره خودرو جلوگیری کنید.

درباره تسمه تایم و زمان تعویض تسمه تایم
برای اکثر خودروها، فواصل تعویض تسمه تایم بین ۹۰ تا ۱۶۰ هزار کیلومتر متغیر است. برای برخی از خودروهای مدرن، این فواصل زمانی میتواند بیشتر باشد. برخی از سازندگان خودرو نیز فواصل زمانی تسمه تایم را هر ۷ سال یک بار در نظر میگیرند. برای اطلاع از زمان تعویض تسمه تایم در خودرو، باید نوع موتور خودرو را بدانید، زیرا همه موتورها تسمه تایم یکسانی ندارند. معمولا فواصل تعویض توصیه شده، در دفترچه راهنمای خودرو، ذکر شده است. فاصله توصیه شده برای تعویض تسمه تایم خودروی خود را در دفترچه راهنما پیدا کنید. به خاطر داشته باشید که بدون تسمه تایم، موتور نمیتواند کار کند، بنابراین مطمئن شوید که زمان تعویض تسمه موتور ماشین خود را از دست نمیدهید.
عدم تعویض تسمه تایم
اگر تسمه تایم را در زمان توصیه شده تعویض نکنید، ممکن است با خرابی کامل موتور، شکستن یا خم شدن سوپاپها، آسیب به سر سیلندر یا میل بادامک و آسیب پیستون و دیواره سیلندر مواجه شوید. این وضعیت، حالتی نیست که آن را به تعویق بیاندازید. تسمه تایم را طبق برنامه، جایگزین کنید تا از تعمیر یا تعویض موتور، با هزینه گزاف جلوگیری کنید.
هزینه تعویض تسمه تایم
تسمه تایم، کالایی نسبتاً ارزان قیمت است، اما در صورت خراب شدن، در حین کار کردن موتور، میتواند خسارت زیادی به خودرو وارد کند. به دلیل اینکه تعویض تسمه تایم یک فرایند پیچیده و وقت گیر است، هزینه ارائه خدمات آن گران است. با توجه به نوع وسیله نقلیه میتواند این کار ۴ تا ۸ ساعت به طول انجامد. در واقع تعویض تسمه تایم قبل از خراب شدن، از آسیب موتور جلوگیری میکند و در طولانی مدت میتوانید در هزینهها صرفه جویی کنید.
تعویض تسمه تایم باید به متخصص این کار واگذار شود. در اکثر موتورها، مخصوصاً آنهایی که دارای میل بادامک دوگانه یا تعداد زیادی لوازم جانبی هستند که باید برداشته شوند، پیچیدهتر است. در بسیاری از موارد، برای نصب صحیح تسمه تایم به ابزارهای خاصی نیاز است.
در حین سرویس خودرو، توصیه میکنیم پمپ آب را نیز تعویض کنید. پمپ آب معمولاً طول عمر مشابهی با تسمه تایم دارد و در صورت تعویض تسمه تایم، دسترسی به آن آسان خواهد بود. به این ترتیب در هزینههای تعمیرات صرفه جویی خواهید کرد.

سخن پایانی
درک اینکه چرا تسمه تایم بسیار مهم است، ابتدا درک نحوه عملکرد یک موتور ضروری است. یک موتور دارای پیستونهایی است که درون سیلندرها بالا و پایین میروند. برای تامین سوخت و هوا در صورت نیاز سیلندرها، دریچهها باید دقیقاً در زمان مناسب باز شوند. برای تحقق این امر، تسمه تایم میل لنگ و میل بادامک را کنترل میکند. در حالی که به نظر میرسد تسمه تایم یک کالای ناچیز و ارزان قیمت است، اما همین تسمه لاستیکی برای عملکرد کل موتور خودرو بسیار مهم است. در حالی که تسمه تایم بسیار رایج و گسترده است اما انتخاب نوع، جنس، اندازه و مشخصات دندانهها برای نیاز خودروی شما نقش مهمی دارند. اگر فکر میکنید که خودروی شما مشکل تسمه تایم دارد، در اسرع وقت نسبت به تعویض آن اقدام کنید.