روش‌های تست شمع خودرو چگونه است؟
شمع‌ها ممکن است قطعات کوچک خودرو باشند، اما نقش مهمی در عملکرد خودرو دارند. حتی با تداوم تغییرات تکنولوژیکی در خودروها، شمع کوچک قدرتمند همیشه قطعه مهمی از یک پازل بزرگ بوده است. چه موتورها یک سیلندر باشند چه هشت سیلندر، دارای یک میل بادامک یا چهار میل، کاربراتوری باشند یا انژکتوری، شمع در تمام خودروها وجود دارد. شمع مسئول ارسال یک تکان سریع با ولتاژ بالای برق، برای یک شروع انفجاری است که ما آن را احتراق می‌نامیم. این امکان وجود دارد که در طولانی مدت شمع دچار خرابی شود، در ادامه روش‌های تست شمع خودرو را عنوان خواهیم کرد.
سرفصل ها؛ آنچه که در این مقاله خواهید خواند
عملکرد شمع‌ها
برای اینکه موتور با احتراق داخلی، کار و نیرو تولید کند، به سه چیز نیاز دارد: هوا، سوخت و احتراق. هوا با استفاده از یک سیستم ورودی به سمت محفظه احتراق سیلندر هدایت می‌شود. سیستم سوخت از اجزای متعددی برای رساندن سوخت که بنزین است، استفاده می‌کند. این کار با این هدف انجام می‌شود که این دو ماده با هم مخلوط شوند تا یک دستور ایجاد احتراق را تشکیل دهند.
برای ایجاد انفجار، یک سیستم جرقه زنی، ولتاژ بالا را به شمع می‌رساند. نوک شمع از الکترودهایی ساخته شده است که با یک شکاف کوچک از هم جدا شده اند. ولتاژ بالا برای پرش از شکاف لازم است، سپس جرقه بسیار مهمی را تولید می‌کند.
هنگامی که جرقه درست، در لحظه مناسب تحویل داده می‌شود، آنچه به عنوان انرژی شیمیایی از ترکیب هوا و سوخت شروع شده است، به انرژی گرمایی ناشی از انفجار و سپس به انرژی مکانیکی تبدیل می‌شود که میل لنگ و در نهایت پیشرانه را به حرکت در می‌آورد.
هر جرقه معمولاً حدود ۱ میلی ثانیه طول می‌کشد و کل فرآیند هزاران بار در دقیقه تکرار خواهد شد.
نشانه‌های خرابی شمع
از آنجایی که شمع‌ها نقش مهمی در فرآیند احتراق دارند، ممکن است یک یا چند علامت ایجاد شود که می‌تواند نشان دهنده خرابی آنها باشد. البته برای تشخیص قطعی باید از تکنسین‌ها کمک بگیرید. اما در اینجا برخی از نگرانی‌های احتمالی وجود دارد که ممکن است ناشی از خرابی شمع باشد:
- مشکل استارت زدن وسیله نقلیه
- از دست دادن قدرت
- مصرف سوخت ضعیف
- مشکل شمع نیز می‌تواند باعث روشن شدن یا چشمک زدن چراغ چک موتور شود.
اگر هر یک از این علائم هشدار دهنده را تجربه کردید، وسیله نقلیه خود را نزد یک تکنسین خودرو ببرید تا علت را به درستی تشخیص دهد. تشخیص صحیح برای اطمینان از علت، از انجام فرایند تعمیر، اهمیت بیشتری دارد.
انواع روش‌های تست شمع خودرو
- مشاهدات ظاهری
نحوه تست شمع ماشین متنوع است. برای تست شمع خودرو می‌توانید برخی از علائم را به صورت ظاهری تشخیص دهید. با مشاهده این علائم و پی بردن به خرابی شمع می‌توانید به راحتی شمع را تعویض کنید.
- رسوب: از علائم ظاهری می‌توان به رسوب روی شمع اشاره کرد. شمع‌های سالم فاقد رسوب هستند.
- تغییر رنگ: تغییر رنگ نیز از دیگر علائم خرابی شمع است. شمع‌های سالم در حالت عادی به رنگ زرد یا قهوه‌ای کمرنگ هستند. اگر تغییر رنگ در قسمت عایق شمع مشاهده کردید، باید شمع را تعویض کنید.
- ترک: هرگاه عایق سرامیکی شمع بر اثر تغییر ناگهانی دمای موتور، دچار ترک و شکستگی شود و به وضوح ترک و شکستگی را مشاهده کنید، باید شمع را تعویض کنید.
- نصب نادرست: باید دقت داشته باشید اگر شمعی را تعویض و آن را مجدد نصب می‌کنید، در هنگام نصب آن را به دقت در جای خود قرار دهید، تا در طولانی مدت دچار ترک و شکستگی نشود.
- ذوب شدگی: هرگاه سر شمع، الکترود و پلاتین دچار ذوب شدگی شده باشند، شمع باید تعویض شود. معمولاً این ذوب شدگی بر اثر برق دزدی وایر، اختلال در سیستم خنک کاری و مصرف بیش از اندازه سوخت است. البته گاهی ممکن است استفاده از بنزین نامرغوب نیز، باعث آب شدن شمع‌ها شود.
- لکه‌های سفید: هر گاه بر روی بدنه سرامیکی، لکه‌های سفید را مشاهده کردید، نشان دهنده روغن‌سوزی است که باید سوپاپ‌ها، سیلندر و رینگ‌ها را بررسی کرده تا علت روغن سوزی را جویا شوید.
- ایجاد کربن: در برخی از موارد به دلیل آلودگی فیلتر هوا و عدم تناسب حرارت شمع، الکترودها همراه با کربن خواهند بود و رنگ سیاهی دیده می‌شود. ایرادات در انژکتور و کاربراتور نیز علت ایجاد کربن هستند. گاهی ایجاد دوده سیاه یا کربن ته نشین شده به این دلیل است که قسمتی از بنزین نمی‌سوزد و به صورت دوده یا کربن بر روی قسمت عایق سرامیکی شمع مشاهده می‌شود. با تنظیم کاربراتور خودرو بنزین می‌تواند به طور کامل بسوزد. از این رو در صورت مشاهده کربن، باید شمع‌ها را تعویض کنید.
- نقاط سیاه رنگ: اگر بر روی شمع نقطه‌های سیاه رنگی را مشاهده کنید، به معنای احتراق ناقص است که می‌تواند به پیستون و سوپاپ‌ها آسیب وارد کند.
- روغن: از روش‌های تست شمع خودرو، در مشاهدات ظاهری شمع، وجود روغن است. اگر سر شمع‌ها روغنی باشد، یک ایراد محسوب می‌شود که باید آن را تعویض کنید. معمولا روغنی بودن سر شمع‌ها به دلیل فرسوده شدن آب بندی گیت سوپاپ و ایراد در رینگ‌های روغنی پیستون است که باعث می‌شوند روغن به سطح شمع نفوذ پیدا کند.
- دستگاه تست شمع ماشین
اگر علائم ظاهری شمع را بررسی کردید و هیچ یک از علائم را مشاهده نکردید، اما همچنان ایرادی که در خودرو به وجود آمده ناشی از شمع است، از روش دیگر برای عیب یابی شمع استفاده کنید. با دستگاه تست شمع ماشین انواع شمع ماشین را با سایز‌های مختلف می‌توانید چک کنید. این دستگاه از یک کابل و دو انبر اتصال به باطری و ولوم تنظیم دور موتور تشکیل شده است که می‌توانید به راحتی شمع خودرو را تست کرده و از سالم بودن یا نبودن آن اطمینان حاصل کنید.
- استفاده از مولتی متر
یک روش ساده دیگر برای تشخیص ایراد در شمع، استفاده از مولتی متر است. معمولاً مقاومت الکتریکی مغزی شمع‌ها حدود ۵ کیلو اهم است که با یک مولتی متر می‌توانید الکترودها را بررسی کرده و اطمینان حاصل کنید که شمع خودرو سالم است. البته توصیه می‌شود قبل از انجام تست شمع ماشین با مولتی متر، الکترودها را با یک برس سیمی یا کاغذ سمباده تمیز کرده، سپس تست را انجام دهید.
مزایای تعویض شمع‌ها
فواصل سرویس شمع‌ها متفاوت است، اکثر سازندگان خودرو، زمان تعویض شمع را بین ۹۰۰۰۰ تا ۱۶۰۰۰۰ کیلومتر در خودروهای مدل قدیمی توصیه می‌کنند. که البته میزان استفاده از وسیله نقلیه نیز باید در نظر گرفته شود. هنگامی که شمع‌ها تعویض می‌شوند، احتمالاً متوجه برخی از تغییرات زیر خواهید شد:
- بهبود قدرت، افزایش مصرف سوخت و کاهش آلایندگی: این سه موضوع مهم را به خوبی درک خواهید کرد.
- حرکت روان اعم از شروع، شتاب یا در حال حرکت: یک شمع که به درستی کار می‌کند، حرکت خودرو بدون ایراد است.
- کاهش خطر خرابی مبدل کاتالیزوری: احتراق نادرست شمع‌ها می‌تواند باعث جمع شدن و گرم شدن بیش از حد سوخت نسوخته در اگزوز شود که این موضوع امکان آسیب زدن به مبدل کاتالیزوری را دارد.
خرید شمع خودرو
اکنون که از نقش مهمی که شمع‌ها در خودروی شما بازی می‌کنند، اطلاع پیدا کردید، می‌دانید که وقتی زمان تعویض شمع‌ها فرا می‌رسد، شمع‌های با کیفیت، انتخاب مناسبتری هستند. پس از اینکه روش‌های تست شمع خودرو را انجام دادید و شمع معیوب را شناسایی کردید باید شمع‌های باکیفیت را به جای شمع‌های اقتصادی و استاندارد انتخاب کنید، می‌توانید مطمئن باشید که برای وسیله نقلیه خود شمع‌هایی با ویژگی‌های ارتقا یافته خریداری کرده‌‌اید که قطعات درجه پایین‌تر نمی‌توانند این ویژگی‌ها را ارائه دهند. شمع‌های ممتاز نه تنها ویژگی‌های معمولی یک شمع را برآورده می‌کنند، بلکه چندین برابر فراتر از شمع‌های معمولی، کار می‌کنند.
عواقب استفاده از شمع‌های ارزان قیمت
شمع‌های ارزان‌تر معمولاً کیفیت پایین‌تری دارند و از مواد ضعیف‌تری ساخته شده‌‌اند که به مرور زمان توانایی خود را برای ایجاد جرقه، برای فرآیند احتراق از دست می‌دهند. شمع‌های درجه پایین ممکن است مطابق با مشخصات تجهیزات اصلی ساخته نشوند که می‌تواند منجر به مشکلات زیادی از جمله کاهش مسافت پیموده شده، شتاب ضعیف، خاموش شدن موتور و استارت‌های سخت شود. اگر شمع‌های درجه پایین‌تری را انتخاب کنید، ممکن است پیشرفت‌های فناوری را که منجر به عمر طولانی‌تر و عملکرد بهتر می‌شوند را از دست بدهید. شمع‌های با کیفیت پایین‌تر نسبت به شمع‌های درجه یک می‌توانند علائم رسوب را زودتر نشان دهند، به این معنی که باید آنها را بیشتر تعویض کنید.
به همین جهت توصیه می‌شود ابتدا سایت‌های معتبر فعال در زمینه فروش این محصولات را بررسی کرده و قیمت روز آنها را به دست آورید.
سخن پایانی
شمع یک جزء مهم است که شاهد کار موثر آن بر روی موتورهای بنزینی هستیم. دو عملکرد این قطعه شامل مشتعل کردن و حذف گرما از محفظه است. گاهی ممکن است به دلیل برخی از ایرادات در قطعات دیگر و از جمله خود شمع، شمع وظیفه خود را به خوبی انجام نمی‌دهد. با برخی از نشانه‌ها از جمله مشکل استارت زدن وسیله نقلیه و از دست دادن قدرت خودرو، باید شمع ماشین را بررسی کنید. با استفاده از روش‌های تست شمع خودرو می‌توان به راحتی شمع را بررسی و چک کرد. در مرحله اول باید تغییرات ظاهری شمع را چک کنید، در صورت مشاهده هرگونه تغییرات از جمله تغییر رنگ، زنگ زدگی، روغن زدگی و موارد دیگر باید شمع را تعویض کنید. اگر از نظر ظاهری هیچ ایرادی را پیدا نکردید، می‌توانید از اهم متر استفاده کنید و در نهایت با استفاده از دستگاه تست شمع، ایرادات را پیدا و در صورت لزوم شمع را تعویض کنید.
نکته‌ای که در مورد قیمت این محصولات وجود دارد این است که با توجه به نوسانات موجود در بازار، ممکن است قیمت آنها به صورت روزانه و حتی لحظه‌ای تغییر کند. از این رو حتماً قبل از خرید، قیمت آنها را استعلام کنید.
